Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary określa zasady, na jakich organizacje mogą ponosić konsekwencje prawne i finansowe za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe.
Definicja podmiotu zbiorowego
Podmiotem zbiorowym, w rozumieniu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, jest każda osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której przepisy przyznają zdolność prawną, z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków. Obejmuje to również spółki handlowe z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, spółki kapitałowe w organizacji, podmioty w stanie likwidacji oraz zagraniczne jednostki organizacyjne.
Kiedy organizacja może być pociągnięta do odpowiedzialności ?
Podmiot zbiorowy może ponosić odpowiedzialność za czyny zabronione, jeżeli działania te były podejmowane przez osoby fizyczne działające w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego. Dotyczy to osób uprawnionych do reprezentowania podmiotu, podejmowania decyzji, wykonywania kontroli wewnętrznej, a także tych, które przekroczyły swoje uprawnienia lub nie dopełniły obowiązków w związku z zajmowaną funkcją. Odpowiedzialność ta może wystąpić również wtedy, gdy osoba fizyczna działająca w imieniu podmiotu zbiorowego została dopuszczona do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa wcześniej, albo działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą tej osoby, a także osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą, który bezpośrednio współdziała z podmiotem zbiorowym. Przy czym warunkiem tej odpowiedzialności jest to, aby zachowanie wskazanych osób przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść majątkową lub niemajątkową oraz znajdowało się w katalogu przestępstw wskazanych w ustawie.
Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego jest uzależniona od potwierdzenia popełnienia czynu zabronionego przez osobę fizyczną prawomocnym wyrokiem skazującym, warunkowym umorzeniem postępowania karnego, orzeczeniem o dobrowolnym poddaniu się odpowiedzialności lub umorzeniem postępowania z powodu okoliczności wyłączającej ukaranie sprawcy. W przypadku przestępstw przeciwko środowisku odpowiedzialność podmiotu zbiorowego występuje niezależnie od wydania wyroku skazującego lub orzeczenia o których mowa wcześniej.
Podmiot zbiorowy, czyli organizacja, może być pociągnięta do odpowiedzialności, jeżeli przestępstwo zostało popełnione z powodu:
- braku należytej staranności w wyborze lub nadzorze nad osobą fizyczną: jeśli osoba, która popełniła przestępstwo, została wybrana lub nadzorowana bez zachowania należytej staranności przez organ lub przedstawiciela organizacji;
- niewłaściwej organizacji działalności: jeśli organizacja działalności firmy była taka, że nie zapewniała uniknięcia popełnienia przestępstwa przez osobę fizyczną, nawet jeśli można było tego uniknąć, zachowując należytą staranność w danych okolicznościach przez organ lub przedstawiciela organizacji.
Innymi słowy, organizacja ponosi odpowiedzialność, gdy przestępstwo wynikało z niedbałości w procesie wyboru lub nadzoru nad pracownikami albo z powodu niewłaściwej organizacji pracy, która umożliwiła popełnienie przestępstwa, mimo że można było tego uniknąć przy odpowiednich środkach nadzoru (czytaj: „Rola criminal compliance w ograniczeniu ryzyka odpowiedzialności organizacji wynikającej z ustawy…”).
Zakres odpowiedzialności wynikający z ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
Organizacja może ponosić konsekwencje finansowe w postaci kary pieniężnej, której wysokość wynosi od 1 000 do 5 000 000 złotych, nie więcej jednak niż 3% przychodu osiągniętego w roku obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony. W przypadku przestępstw przeciwko środowisku minimalna kara wynosi 10 000 złotych.
Sąd może również orzec przepadek przedmiotów lub korzyści majątkowych pochodzących z czynu zabronionego, a także nałożyć zakazy, takie jak zakaz promocji, reklamy, korzystania z dotacji, subwencji, pomocy organizacji międzynarodowych oraz ubiegania się o zamówienia publiczne. Możliwe jest także podanie wyroku do publicznej wiadomości.
Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego nie wyklucza odpowiedzialności cywilnej, administracyjnej ani indywidualnej odpowiedzialności prawnej sprawcy czynu zabronionego. W sytuacjach szczególnie uzasadnionych, gdy czyn nie przyniósł podmiotowi zbiorowemu korzyści, sąd może odstąpić od orzeczenia kary pieniężnej, poprzestając na innych środkach, takich jak przepadek lub zakazy.
Podsumowanie
Podsumowując, odpowiedzialność podmiotów zbiorowych obejmuje szeroki zakres działań mających na celu zapobieganie przestępstwom, zapewnienie należytej staranności w zarządzaniu oraz minimalizowanie ryzyka prawnego i finansowego poprzez stosowanie odpowiednich procedur kontrolnych i nadzorczych.
Potrzebujesz audytu / konsultacji? Zapraszam do współpracy.
Skontaktuj się ze mną:
+48 790 730 918
biuro@anti-fraud.pl
Bardzo dobre. Jestem zachwycony, że znalazłem tę stronę . Wielu autorom wydaje się, że posiadają odpowiednią wiedzę ,by się wypowiadać na opisywany temat, ale tak nie jest. Stąd też moje miłe zaskoczenie. Jestem pod wrażeniem. Zdecydowanie będę rekomendował to miejsce i często wpadał, by poczytać nowe posty.
Naprawdę dobrze napisane. Wielu autorom wydaje się, że mają odpowiednią wiedzę na ten temat, ale niestety tak nie jest. Stąd też moje zaskoczenie. Muszę podziękować za Twoje działania. Zdecydowanie będę rekomendował to miejsce i regularnie tu zaglądał, żeby zobaczyć nowe artykuły.